Op donderdag 10 november stond Rabbijn Soetendorp voor het eerst bij het graf van Bertus van der Kemp op onze begraafplaats in Velp en zei daarbij het volgende over zijn adoptieouders: ‘Aan hun moed heb ik mijn leven te danken. Doordat zij tijdens de Tweede Wereldoorlog hun deur voor mij openden, kan ik nu genieten van zeven kleinkinderen en een achterkleinkind dat ik onlangs nog in mijn armen heb gehad.’

Het was een emotioneel bezoek waarbij hij in het bijzijn van burgemeester Van Eert en andere gasten bloemen en – naar Joods gebruik- een steentje legde bij het graf. Daarna ging het gezelschap naar Het Gedenkpark in Huissen waar zich het onlangs opgeknapte graf van Maria Willemsen bevindt. Tijdens de Week van het Respect, waarvan hij een van de twee initiatiefnemers is, en kort voor zijn 80e verjaardag bezoekt de rabbijn voor het eerst in zijn leven de opgeknapte graven van zijn onderduikouders. Het bezoek ontroert hem. ,’Ik sta hier als een gered kind. En als rabbijn. Dit doet mij heel veel.’

Op beide graven is een gedenkplaats bevestigd met de tekst ‘Hij die een mensenleven redt, redt de hele mensheid’. De rabbijn: ‘Mijn moeke heeft mij, een joodse baby van drie maanden, binnengelaten. Zij en haar man moesten die beslissing in een seconde nemen. Een seconde waarin zij beslisten over mijn leven. Zolang ik leef, zal ik dit verhaal vertellen. Uit respect voor vader Bertus en moeke Maria.’

Donderdagmorgen 10 november zal rabbijn Soetendorp voor het eerst bij de graven staan van zijn onderduikouders in Velp en Huissen. Na een lange zoektocht zijn beide graven gevonden en gerestaureerd.

Het was tot 2020 een lege plaats tussen de andere graven op onze begraafplaats. De steen was in de loop der tijd verloren gegaan. Desgevraagd vond Jan Erren (†) in het met kroontjespen beschreven grafregister dat daar Bertus van der Kemp begraven lag. De koperslager aan de Zuider Parallelweg was op 14 april 1945 – vlak voor de bevrijding – omgekomen door een granaatinslag. Door niet weg te duiken voor de granaat redde hij (nogmaals) het leven van de ondergedoken kleuter Bobby Soetendorp (2 jaar). Als baby van drie maanden was die in een koffer met gaten van Amsterdam naar Velp gebracht en liefdevol opgenomen in het gezin van Bertus en Ria van der Kemp. Sinds 2020 heeft het lege graf een steen en een plaquette, mede dankzij ‘Bobby’ Soetendorp. De tekst op de steen is een citaat uit de Talmoed: ‘Hij die één mensenleven redt, redt de gehele mensheid’. 

Yad Vashem

Voor hun moed om twee Joodse kinderen een veilige onderduikplaats te bieden, ontving het echtpaar Bertus en Ria van der Kemp op 16 juni 2016 postuum een Yad Vashem-onderscheiding. Deze hoogste onderscheiding van de staat Israël voor niet-Joden die Joden het leven hebben gered tijdens de Tweede Wereldoorlog, werd aan nabestaanden uitgereikt door de ambassadeur van Israël in de Grote Kerk in Velp.

Begraafplaats Velp

Donderdagmorgen 10 november tussen 10.30 en 11.00 uur zal rabbijn Soetendorp, in aanwezigheid van burgemeester Carol van Eert van de gemeente Rheden, voor het eerst het graf bezoeken van zijn moedige onderduikvader Bertus van der Kemp. De bijeenkomst op onze begraafplaats is vrij toegankelijk; belangstellenden zijn van harte welkom.

Huissen

Aansluitend vertrekt de rabbijn naar Huissen, waar hij, in aanwezigheid van de kleindochter van Ria van der Kemp en burgemeester Nelly Kalfs van de gemeente Lingewaard, voor het eerst het graf zal bezoeken van zijn onderduikmoeder. Na de oorlog trouwde Ria Willemsen met een weduwnaar uit Huissen. Ze is daar in 1955 gestorven en begraven op de R.K. begraafplaats (nu Gedenkpark). Het Velpse Comité Monument voor moedige mensen in WO2 nam het initiatief om het verwaarloosde graf te laten opknappen als ‘cadeau’ voor de 80^ste verjaardag van rabbijn Soetendorp. De rabbijn is beschermheer van dat Comité. Afgelopen zomer hebben vrijwilligers van het Gedenkpark de steen gerestaureerd en een plaquette geplaatst.